افراد راه‌بر می‌توانند بر روی دیگران تاثیر قابل توجهی بگذارند و آن‌ها را به سمت هدفی معین سوق دهند. در تاریخ بشریت راه‌بران بسیاری بودند که با داشتن این توانمندی، سرنوشت میلیون‌ها انسان را تغییر دادند. اما کدام ویژگی‌های شخصیتی باعث به وجود آمدن این توانمندی می‌شود؟ افرادی که این توانمندی اساسی را دارند، دارای چه صفات منحصر به فردی هستند؟ برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

توانمندی منشی «راه‌بری» چیست؟

راه‌بری یعنی کمک کردن به گروهی از انسان‌ها که موثر و بهره‌ور باشند و همزمان با آن‌ها خوب و منصفانه رفتار کنیم. انسان‌ها به گروه‌های اجتماعی بی‌شماری تعلق دارند و بسیاری از این گروه‌ها دارای ساختار سلسله مراتبی هستند که یک راه‌بر (رسمی یا غیر‌رسمی) به اعضای سازمان/گروه می‌گوید چه کاری انجام دهند یا آن‌ها را هدایت می‌کند.

راه‌بری به‌عنوان یک کیفیت و ویژگی شخصی، به منظومه‌ای یکپارچه از ویژگی‌ها و صفات شناختی و خلقی دلالت دارد که باعث ایجاد و پرورش گرایشی به سمت اثرگذاری و کمک به دیگران، هدایت و انگیزه دادن به اقدامات آن‌ها به سمت موفقیتی گروهی و مشترک است. افرادی که دارای این آمادگی و تمایل هستند، در روابط و موقعیت‌های اجتماعی،‌ خواهان نقش‌های مسلط (غالب و برتر) هستند. آن‌ها به راحتی فعالیت‌های خود و سایرین را در داخل یک سیستم یکپارچه مدیریت می‌کنند.

مسئولیت‌های اصلی راه‌بران

 نظریه‌پردازان حوزه راه‌بری معمولاً دو مسئولیت اصلی برای راه‌بران مشخص می‌کنند: هدایت کردن افراد تا کاری که باید انجام بدهند را انجام بدهند و ایجاد و حفظ روابط و روحیه خوب در میان این افراد. ممکن است حالت‌هایی وجود داشته باشد که یکی از این دو وظیفه اصلی، دیگری را تحت الشعاع خود قرار بدهد.

مثلاً تیم فنی یک خودروی مسابقه‌ای فرمول یک که در حین مسابقه باید لاستیک‌های ماشین مسابقه تیم خود را عوض کنند، باید این کار را به سرعت و بدون به اشتراک گذاشتن احساساتشان با یکدیگر انجام بدهند. در مثالی دیگر، گروهی از جوانان که در یک مرکز خرید در حال گشت و گذار هستند، بدون نیاز به داشتن یک هدف عملکردی، فقط کافی است که از بودن با یکدیگر لذت ببرند. اما برای بسیاری از گروه‌ها، راه‌بر باید هر دو وظیفه اصلی خودش را انجام بدهد، چرا که هر کدام دیگری را تسهیل می‌کند.

راه‌بر تحولی

راه‌بر کسی است که فعالیت‌های گروه را جهت‌دهی و هدایت می‌کند؛ و البته یک راه‌بر خوب کسی است که با الهام‌بخشی به اعضای گروه، مسیر را تنظیم می‌کند. وقتی از راه‌بری به عنوان یک توانمندی منشی صحبت می‌شود،‌ منظور همان نوع از آن است که هر دو وظیفه را انجام می‌دهد و در سازمان به آن «راه‌بر تحولی» می‌گویند.

یک پدیده‌‌ی اجتماعی

این توانمندی ذاتاً یک پدیده اجتماعی است. یعنی قرار گرفتن در یک رابطه که یک طرف آن فردی است که توسط انتخابات یا انتصاب به‌عنوان راه‌بر انتخاب شده و در طرف دیگر آن‌هایی هستند که از او پیروی می‌کنند. بر اساس این دیدگاه، کیفیتِ راه‌بری به اثرگذاری‌های جداگانه یا مشترک صفات راه‌بر، صفات پیروان‌ و محدودیت‌های زمینه‌ای یا موقعیتی بستگی دارد. با این حال، راه‌بری کردن می‌تواند با توانمندی منشی به عنوان یک صفت و کیفیت شخصی تفاوت داشته باشد.

فرایند

راه‌بری کردن شامل: (الف) تبیین، پایه‌گذاری، مشخص یا منتقل کردن یک مسیر برای اقدامی گروهی توسط پیروان یا دنبال‌کنندگان است؛ و (ب) تسهیل‌گری و توانمندسازی یک فرآیند گروهی که پیروان را به سمت رسیدن به فرآیند و کامل کردن آن هدایت می‌کند. این توانمندی منشی به عنوان یک کیفیت و ویژگی شخصی، انعکاس‌دهنده انگیزه و ظرفیتی است که فرد در جست‌وجو، به‌دست آوردن و با موفقیت انجام دادن نقش‌های راه‌بری در سیستم‌های اجتماعی است.

صفت‌های شخصیتی راه‌بران

صفت‌های شخصیتی مترادف با راه‌بری شامل این موارد هستند:‌ قدرت اجتماعی، اقتدار،‌ تسلط و چیرگی، جذبه و گیرایی (کاریزما)، برتری و جرات‌مندی اجتماعی. راه‌بران از ترکیب چشم‌انداز و قدرت شخصیت برای الهام‌بخشی به دیگران استفاده می‌کنند.

ویژگی افراد راه‌بر

آن‌هایی که از این توانمندی منشی برخوردارند، به‌شدت با جملات زیر موافق هستند:

• ترجیح می‌دهم در گروه نقش رهبر را داشته باشم.
• اغلب می‌توانم برای اعضای گروه یک راه‌کار/ مسیرِ اقدام برنامه‌ریزی کنم.
• می‌توانم دیگران را به نحوی انگیزه‌مند کنم تا به شیوه‌ای مشخص اقدام کنند.
• اغلب می‌توانم به دیگران کمک کنم تا کاری را بهتر انجام بدهند.
• اغلب می‌توانم دیگران را به‌شکلی سازماندهی کنم که موثرتر با یکدیگر کار کنند.
• دیگران گاها نگاهشان به من است تا کمکشان کنم مسائل پیچیده را حل کنند.
• دیگران اغلب نگاهشان به من است تا تعارضاتشان را حل کنم و گروه را متحد و یکپارچه نگه دارم.
• اغلب سخنگوی گروه هستم.
• معمولاً در موقعیت‌های اجتماعی ابتکار عمل را به‌دست می‌گیرم.
• معمولاً در مواقع اورژانس (اضطراری) مدیریت و کنترل امور را به‌دست می‌گیرم.

راه‌بری در سازمان‌ها

راه‌بری در سازمان‌ها فرایند بسیار مهم و حیاتی است. راه‌بر سازمانی نقاط ضعف و قوت کارکنان سازمان را شناسایی کرده و سعی در تقویت نقاط قوت هر یک از افراد دارد. او باید اهداف سازمان را شناسایی و کارکنان را در جهت رسیدن آن اهداف یاری نماید. همچنین باید هنگامی که سازمان با بحرانی برخورد می‌کند توانایی مدیریت و کنترل بحران را داشته باشد.

موسسه‌ی کوچینگ رای‌مانا با برگزای برنامه‌ی راه‌بری سازمانی به ارتقای سازمان‌ها و ارگان‌های خصوصی و عمومی کمک می‌کند.

سخن آخر

در این مقاله به‌طور خاص با مفهوم راه‌بری آشنا شدیم. این توانمندی به‌عنوان یک کیفیت و ویژگی شخصی، به منظومه‌ای یکپارچه از ویژگی‌ها و صفات شناختی و خلقی دلالت دارد. همچنین باعث ایجاد و پرورش گرایشی به‌سمت اثرگذاری و کمک به دیگران، هدایت و انگیزه دادن به اقدامات آن‌ها به سمت موفقیتی گروهی و مشترک است. راه‌بران دو وظیفه‌ی مهم و اساسی دارند. آن‌ها افراد را هدایت می‌کنند تا کاری که باید انجام بدهند را انجام بدهند و همچنین تلاش می‌کنند تا روابط و روحیه خوب در میان این افراد حفظ شود.

برای آشنایی بیشتر با ویژگی‌های راه‌بری و پرورش این توانمندی منشی می‌توانید به کتاب کوچینگ زندگی مثبت نوشته‌ی آقای امیر پهلونژاد مراجعه کنید.